تاریخچه خط میخی ایران
تاریخ خط میخی ایران
پیش گفتار
نخستین خطی که در ایران زمین با آن یکی از زبان های ایران باستان نوشته شده، خط میخی هخامنشی است. آثار کتبی زبان دوران سلسله هخامنشیان، که زبان پارسی نامیده می شود، و به ما رسیده، با همین خط است، که از چپ به راست نوشته می شود. ادامه دارد و باز نویسی می شود.
تاریخ خط میخی
این خط از ابداعات دوران حکومت ایلام است، که در واقع اولین دوره سلسله هخامنشیان بودند، اما از روزگار پادشاهی مادها که در پایان سده هشتم تشکیل یافته، هنوز آثار کتبی بدست نیامده است. شهر همدان برعکس شهر های دیگر، که با فاصله از شهر از بین رفته ایجاد می شدند، دقیقاً بروی ویرانه های شهر، روی هم بنا شده، و خود این مسئله مانع از کند و کاو های باستان شناسی می گردد.
اولین نوشته های موجود آثار میخی زمان هخامنشیان که بدست آمده، متعلق به کوروش بزرگ است، که در دشت مرغاب بجای مانده، و در آن تنها یک جمله من هستم کوروش شاه هخامنشی، در 529 - 559 ق.م نگاشته شده است. برخی دیگر معتقدند این کتیبه به همراه پیکر بالدار و تاج بر سر واقع در دشت مرغاب، متعلق به کوروش کوچک، برادر اردشیر دوم است، این اولین سند از خط میخی هخامنشی است. البته این کتیبه به دو زبان دیگر هم ترجمه شده، زبان بابلی و زبان ایلامی، که بالای خط هخامنشی نوشته شده اند.
کتیبه های داریوش ــ اما دو کتیبه دیگر نیز قدمتی بیش از این دارند، یکی ASH و دیگری AMHکه هر دو بنا به دلایلی به دوران متاخر هخامنشی متعلق است، نه به دوران ابتدایی آن، که ارشامه و آریارمنه شاهی می کردند. به هر حال می توان گفت اولین کتیبه های بدست آمده متعلق به داریوش بزرگ است. داریوش بزرگ ترویج دهند زبان فارسی داری یا دری، و واحد پول داریک یا دریک بود، که هر دو واژه برگرفته از نام داریوش هستند.
پادشاهان دیگر هخامنشی که از آنها کتیبه به خط میخی هخامنشی بدست آمده عبارتند از:
ــ داریوش 486 - 522 ــ خشایارشا 465 - 486 ــ اردشیر اول 424 - 465 ــ اردشیر دوم 359 - 404 ــ اردشیر سوم 338 - 359 ــ و احتمالاً آریارمنه و ارشامه.
هرودوت تاریخی در جایی از لشکر کشی داریوش به جنگ ساکها skyths می گوید:
چون داریوش به بسفر رسید دو ستون از سنگ سفید در آنجا بر پا کرد، در یکی از آنها نام های کسانی را که با وی همراه بودند، به خط آشوری و دیگری به خط یونانی کنده گری کردند .... البته باید توجه داشت که هرودوت خط میخی هخامنشی را خطوط آشوری نامیده است.
پیدایش خط میخی
خط میخی ابتدا در سومر شکل گرفته، به اکد رفته و از آنجا به بابل و آشور راه یافته است، و پس از آن به ایران رسید، ابتدا در ایلام ایران به اندازه ای این خط تغییر یافت، که به صورت یک الفبا درآمد. اما بعد از اردشیر سوم 338 - 359 ق.م، دیگر اثری از این کتیبه های میخی بدست نیامده است، چند نگین و مهر که بدست آمده، همه قبل از سال 300 ق.م، هستند.
واژه های خط میخی
روی هم رفته از تمامی آثار نگاشته شده هخامنشی، کلاً چهار صد و اندی واژه از زبان پارسی باستان بجای مانده، البته این تعداد ریشه و بن شناخته شده دارند، در اینجا با مشتقات آنها کار ندارم. باید اشاره کرد که خط میخی با تغییری که در ایران کرد، یک قسم از الفبای ایرانی گردید، یعنی فقط علامات این الفبا از اشکال میخی بابلی اقتباس شده است. در اواخر سلسله هخامنشیان، خط دیگری به ایران راه یافت و رفته رفته جای خط میخی را گرفت. ادامه دارد و باز نویسی می شود.
عکس چند اثر خط میخی، عکس شماره 2940 .
كليك كنيد: تاریخ درویشی در ایران
كليك كنيد: تاریخ شطرنج و نرد در ایران
توجه: اگر وبلاگ به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: وبلاگ انوش راوید، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبلاگ و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبلاگم بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
انوش راوید // Anoush Raavid ///
حمله اسکندر مقدونی به ایران بزرگترین دروغ تاریخ، حمله چنگیز مغول به ایران سومین دروغ بزرگ تاریخ، و مقالات مهم مانند، سنت گریزی و دانایی قرن 21، و دروغ های تاریخ عرب، تاریخ مغول، تاریخ تاتار، و گفتمان تاریخ، و جدید ترین بررسی های تاریخی در وبلاگ:
جنبش برداشت دروغها از تاریخ ایران http://ravid.ir