قلعه های تاریخی ایران
قلعه های تاریخی ایران 2
پیش گفتار و بخش اول در اینجا.
قلعه هاجر آباد
این قلعه در 2 کیلومتری شرق قاین، و بر حاشه بزرگراه آسیایی قرار گرفته، دورادور آن اراضی کشاورزی وقفی است. مجموعه سفال های منقوش و متنوع اطراف قلعه، مربوط به قرن سوم و چهارم استان های تاریخی ایران تا پادشاهی قاجاریه می باشد. این قلعه چون در اراضی هاجر آباد قرار گرفته بنام جهر آباد یا هاجر آباد معروف گردیده، درباره سابقه و نام های تاریخی آن، هیچ تحقیق مستقل انجام نشده است. پلان آن مر بعی در اضلاع 30 متر و در 4 گوشه آن 4 برج مدور واقع است، فضا های متعددی داشته، که متاسفانه بخش اعظم آنها از بین رفته است. برجها در سه طبقه بوده، که دو طبقه آن پوشیده، و طبقه فوقانی رو باز و جهت دیدبانی مورد استفاده بوده است.
راهروی باریک پلکانی از درون برجها، به قسمت دید بانی ارتباط پیدا می کند. عمده مصالح ساختمانی بنا از خشت است. این قلعه تدافعی بوده، و در هنگام حمله مهاجمان مردم به داخل حفاظتی مورد استفاده کاروانها بویژه مسافران هرات بود. تا ضمن استراحت در برابر حملات راهزنان در امان باشند. پراکنده شدن سفالها در مقیاس وسیع می تواند نشان از یک تمدن شهر نشین پیشرفته ای باشد، همانگونه که در جغرافیای تاریخی ایران نوشتم، درباره تاریخ و جغرافیای شرق ایران کمتر تحقیق شده است. در صورت بازسازی قلعه به دلیل همجواری آن با بزرگراه قاین ـ بیرجند، می تواند بعنوان یک مرکز رفاهی گردشگری بین راهی، اکو توریسم ملی محلی مورد استفاده قرار گیرد. این اثر به شماره 4570 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
پرسش: آیا شما تاکنون تحقیق مستقل درباره آثار تاریخی ایران داشته اید؟
عکس قلعه هاجر آباد، عکس شماره 4546 .
قلعه های تاریخی استان مرکزی
تعدادی از قلعه های تاریخی استان مرکزی بقرار زیر است: قلعه حاج وکیل اراک، قلعه آردمین غرق آباد در 56 کیلومتری جاده ساوه به همدان، قلعه الویر روستای ساوه، قلعه اسماعیلیه بر روی کوه قره‌داغ در 35 کیلومتری جنوب‌غربی ساوه، قلعه جمشیدی نیمور محلات، قلعه آقا خان محلاتی شهر محلات، قلعه خسروانی محلات، قلعه دختر ساوه.
قلعه دختر یا قیز قلعه
قلعه دختر ساوه بر روی صخره بلندی مشرف به دشت ساوه بنا گردیده، و از سه طرف شرق، غرب و جنوب بوسیله صخره های متعدد دیگری احاطه شده است. این قلعه از جاده ساوه به همدان، و از تمامی دشت و شهر ساوه قابل رویت است، از نمای شمالی قلعه، سه قله صخره‌ای بلند مشاهده میشود، که قصر و قلعه در نوک قله ای، که در وسط قرار گرفته ساخته شده. در دو طرف صخره قیز قلعه، دو رودخانه کوچک جاری است، رودخانه ضلع شرقی دایمی، و رود ضلع غربی فصلی است. نزدیکترین آبادی به قلعه، روستای قیز قلعه است، که از منابع آبی این دو رودخانه تغذیه میشود، بعد از قیز قلعه، روستای سرخده است، که در کنار رودخانه قره‌چای قرار دارد، و قلعه از روی پل سرخده به راحتی قابل دید است. قلعه از دو بخش اصلی دژ دفاعی و قصر تشکیل شده، که در مجموع حدود سه هزار متر مربع مساحت دارد.
برای رسیدن به قلعه می توان با وسیله نقلیه تا پای دامنه صخره رفت، و سپس باید حدود 300 متر را پیاده طی کرد، تا به دروازه اصلی ورود به قلعه رسید. دروازه ورودی در ضلع صخره ای شرقی قرار دارد، با عبور از رودخانه کوچک، بقایای دیواره دروازه، که از سنگ و ساروج ساخته شده است دیده میشود. بعد از این دروازه، باید حدود یکصد متر دامنه شیب دار حدود 60 درصد ضلع جنوب شرقی صخره را طی نمود، تا به نوک قلعه و ساختمان اصلی قصر یا نیایشگاه رسید. تمامی دیواره صخره به صورت پرتگاه است، و هر نقطه ای که احساس می شده می توان از آن عبور نمود، با سنگ و ساروج تا بالای صخره بسته شده است، به طوری که هیچ راه نفوذی از سه ضلع شمالی، شرقی و غربی به درون قلعه وجود ندارد. ورود به قلعه از طریق چند راه پله سرپوشیده صورت می گرفته، که با مهارت ویژه ای استتار شده اند، و استتار راه پله‌ها با ساختن دیواری از لاشه سنگ و ساروج درست در امتداد دیواره های صخره صورت گرفته است. پنج راه پله پشتی بنا و دو راه پله درغرب بنا، که در کنار پرتگاه در ارتفاع چند متری از سطح رودخانه ساخته گردیده است، که به اتاق های تعبیه شده در دل صخره منتهی می شوند. از پله های پشت بنا برای ورود و خروج محافظان و نگهبانان استفاده می شده، و از پله های غربی برای وررد و خروج مقامات به داخل قلعه و حمل آذوقه استفاده می شده است. در مقابل راه پله های غربی، و بر روی صخره مقابل راه باریکی وجود دارد، که محل رفت و آمد ساکنان قلعه بوده، و اتاق های قلعه تو در تو و به یکدیگر ارتباط داشته اند.
با توجه به ارتفاع دیواره و طاق های فرو ریخته، احتمال می رود که بنای قصر دارای طبقه دوم و سوم هم بوده و در سمت دروازه ورودی، بنای دیگری وجود دارد، که احتمالا برای عبادتگاه مورد استفاده بوده، و این مکان دارای محرابی به سوی دشت ساوه، دریاچه قدیمی ساوه، و در جهت خلاف قبله می باشد. در اطراف کاخ اصلی حفره های متعددی برای ذخیره آب ساخته شده، و لوله های سفالی شکسته در این مجموعه یافت شده، که نشانگر استفاده از شبکه آبرسانی و فاضلاب می باشد. بنای قیز قلعه کاملا بر دشت ساوه مسلط بوده، و دارای چهار برج دیده بانی در ضلع شمالی، غربی و شرقی است، که از میانه صخره تا بالای آن با سنگ و ساروج کار شده است. اما از نظر قدمت و کاربرد بنا، بر اساس اسناد و مدارک تاریخی و تحقیقات به‌عمل آمده، در خصوص قلعه های دختر ساخته شده در ایران، می توان به سوابق معابد آناهیتا و مهر پرستی ایرانیان اشاره نمود. بر اساس این تحقیقات، قلعه دختر ساوه نیایشگاهی برای عبادت و احترام به آب و ناهید، در پیش از اسلام و قبل از خشکیدن دریاچه ساوه در دوره ساسانیان بوده، محراب ساخته شده بر روی دریاچه قدیمی ساوه در قلعه، این احتمال را بیشتر می کند. قیز قلعه در تاریخ 9/2/1382 به شماره 8600 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
عکس و نقشه دسترسی به قلعه دختر ساوه، عکس شماره 4547 .
قلعه دختران تاریخ ایران
در زیر تعدادی از قیز قلعه یا قلعه دختر های را معرفی می نماییم، و به مرور ادامه می دهم و باز نویسی می کنم.
روستا هایی با نام قلعه دختر:
* قلعه دختر، روستایی از دهستان مؤمن آباد، بخش درمیان شهرستان بیرجند.
* قلعه دختر، روستایی از دهستان زهان، شهرستان قاین.
* قلعه دختر، روستایی از دهستان دشمن زیاری، شهرستان دهدشت.
* قلعه دختر، روستایی از دهستان مرکزی شهرستان فریمان، استان خراسان.
* قلعه دختر گبر، روستایی از دهستان خزل شهرستان نهاوند.
* قزقلعه، روستایی از دهستان فشکلدره، شهرستان آبیک استان قزوین.
* قزقلعه، یا روستای قره دره، از دهستان قاقازان، بخش ضیأآباد، شهرستان قزوین. کنار راه قزوین به رشت واقع است، ساکنین از طایفه غیاثوند هستند، و تغییر مکان نمی کنند. آثار قلعه خرابه ای به نام قزقلعه در مجاور آبادی روی کوه دیده میشود.
* قزقلعه، روستایی از دهستان کوهپایه، شهرستان آبیک، استان قزوین.
* قزقلعه، روستایی از دهستان اوغلی، بخش حومه شهرستان خوی.
* قزقلعه، روستایی از دهستان شهر ویران، بخش حومه شهرستان مهاباد.
* قزقلعه، روستایی از فخر عمادالدین در استرآباد قدیم یا مازندران.
* قیزقلعه سی، روستایی در بخش گرمی، در شهرستان مشکین شهر.
* قزکورپی، روستایی از دهستان حومه بخش شاهین دژ شهرستان مراغه.
* پل دختر، روستایی میان برجین و شهرستان میانه.
پل های با نام پل دختر:
* پل دختر، پلی که شاه صفی بر روی رودخانه قزل اوزن، در 1042 هَـ. ق، میان میانج و زنجان ساخت. از آثار تاریخی ایران است .
* پل دختر، پلی بر آب کسلیان، حد فاصل میان سواد کوه و شیرگاه است. سفرنامه مازندران و استرآباد، تألیف رابینو، ص 43.
* پل دختر ورجه، نام محلی کنار راه خرّم آباد به دزفول، میان قلعه حسینه و قلعه بلارود.
قلعه هایی با نام قلعه دختر:
* قلعه دختر، قلعه در فیروزآباد خواجه است، بالای کوه چنین نشان میدهد، که این قلعه زمانی آباد و آتشکده فیروزآباد بوده.
* قلعه دختران، قلعه در عقیلی 18 کیلومتری شوشتر است، بالای کوه بناء شهری ساخته اند. غاری هم در نزدیکی این قلعه در وسط کوه دیده می شود.
* قلعه دختر میانه، قلعه دختر کرمان، قلعه دختر فیروز آباد فارس، قلعه دختر باکو، قلعه دختر خراسان، قلعه دختر عراق (حصن المرا)، قلعه دختر قم، قلعه دختر شهرستانک تهران، قلعه دختر چالوس، قلعه دختر فرشتگان فارس، قلعه دختر فهلیان فارس، قلعه دختر نایین، قلعه دختر چاراویماق، قلعه دختر گرمی، قلعه دختر کلیبر (قلعه بابک)، قلعه دختر (استان فارس)، قلعه دختر (استان بوشهر)، قلعه دختران (شهرستان رودان)، قلعه دختر (الیگودرز)، قلعه دختر (ساوه) یا قیز قلعه، قلعه قيزلار، قلعه سي جنوب غربي مراغه، قلعه دختر لارستان.
كليك كنيد: تاریخ نجوم در ایران
كليك كنيد: تاریخ گنج و گنج جویی در ایران
توجه: اگر وبلاگ به هر علت و اتفاق، مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد، در جستجوها بنویسید: وبلاگ انوش راوید، یا، فهرست مقالات انوش راوید، سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبلاگ و عکسها و مطالب را بیابید. از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبلاگم بهره می برم، همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع، آزاد و باعث خوشحالی من است.
حمله اسکندر مقدونی به ایران بزرگترین دروغ تاریخ، حمله چنگیز مغول به ایران سومین دروغ بزرگ تاریخ، و مقالات مهم مانند، سنت گریزی و دانایی قرن 21، و دروغ های تاریخ عرب، تاریخ مغول، تاریخ تاتار، و گفتمان تاریخ، و جدید ترین بررسی های تاریخی در وبلاگ:
جنبش برداشت دروغها از تاریخ ایران http://ravid.ir